Op maandag 17 november 2025 ging het licht uit in het Stadhuis van Deventer — niet als storing, maar als oefening. Tegelijk werden de verlichte gevels van de Lebuïnuskerk, de Bergkerk en De Waag gedoofd. Een symbolische, maar krachtige daad. Het was geen technische fout. Het was de start van de nationale najaarsactiedag ‘Nederland valt uit’, onderdeel van de Denk vooruit-campagne van de Rijksoverheid. En het is geen spel. Het is een waarschuwing, hard en duidelijk: wat als de stroom uitvalt — en niet binnen een uur terugkomt?
Wat gebeurt er als het licht uitgaat — en niet meer terugkomt?
Burgemeester Ron König, die sinds 2023 het bestuur van Deventer leidt, legde het zo uit: "Het is niet de vraag óf, maar wanneer het gebeurt." Zijn woorden klinken niet als paniek, maar als realistische voorzichtigheid. De stad heeft 101.342 inwoners, volgens de cijfers van het CBS van januari 2025. En bijna iedereen is afhankelijk van elektriciteit: koelkasten, verwaringsinstallaties, medische apparatuur, mobiele netwerken, bankautomaten. Als alles plots stilvalt, dan stopt niet alleen het licht. Dan stopt ook het vertrouwen.De campagne: van symboliek naar praktijk
De actie in Deventer is geen isolatie. Het is een stukje van een groter geheel. De Denk vooruit-campagne, gelanceerd in november 2025, is de meest omvangrijke voorbereidingscampagne sinds de Noodvoorbereiding in de Klas-campagne van 2019. De doelstelling is eenvoudig maar radicaal: zorg dat iedereen in Nederland de eerste 72 uur zelf kan overleven zonder stroom, water of internet. Dat betekent: geen supermarkt, geen ATM, geen mobiel netwerk, geen verwarming. Niet in een week. Niet in een maand. Maar vanaf de eerste minuut.Vanaf 25 november 2025 ontvangt elk huishouden in Nederland het informatieboekje Bereid je voor op een noodsituatie. Het wordt verspreid door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in Den Haag. De inhoud is concreet: een batterijradio, een opgeladen powerbank, een zaklamp met reservebatterijen, waxinelichtjes, lucifers in een waterdichte doos. Niets fancy. Alles wat je nodig hebt als je in het donker zit.
Waarom nu? De achtergrond van de angst
De campagne komt niet uit de lucht vallen. In juni 2023 werd het Nederlandse stroomnetwerk doelwit van een ransomware-aanval — een cyberaanval die tijdelijk de distributie verstoord had. In september 2024 raakte het Duitse energiebedrijf E.ON getroffen door een vergelijkbare aanval. De grenzen zijn vervaagd. Wat gebeurt in Duitsland, kan hier ook gebeuren. En de dreiging komt niet alleen van buitenaf. Cyberaanvallen, menselijke fouten, oude infrastructuur — het zijn allemaal knelpunten die nu samen komen.De gemeente Deventer heeft daarop gereageerd. In 2023 werd het Veiligheid in de Stad 2023-2027-plan geactualiseerd. Dat plan bevat specifieke procedures voor langdurige stroomuitvallen: hoe zorgen we voor drinkwater? Hoe verplaatsen we kwetsbare burgers? Hoe houden we de communicatie met de politie en de brandweer open? De afdeling Veiligheid en Leefbaarheid, onder leiding van Marianne de Vries, zorgt voor de uitvoering. Ze zegt: "We willen niet dat mensen in paniek raken. We willen dat ze voorbereid zijn. En dat ze weten wat ze moeten doen — voordat het gebeurt."
Wie helpt mee? De samenwerking die telt
De campagne is geen eenmansbedrijf. Het is een krachtige alliantie. De Nederlandse brandweer, het Rode Kruis Nederland en de Nationale Politie werken samen met de gemeente. Ze trainen samen, delen resources, testen communicatiekanalen. De Nationale Politie, gevestigd in Den Haag, heeft bijvoorbeeld mobiele commandocentra klaarstaan die ook werken zonder vaste infrastructuur. Dat is geen klein detail. Dat is de kern van de nieuwe veiligheidsfilosofie: flexibiliteit boven afhankelijkheid.Wat betekent dit voor jou?
Het is makkelijk om te denken: "Dat gebeurt mij niet." Maar dat is precies wat de campagne probeert te veranderen. De kans op een grote noodsituatie is klein — maar de impact is gigantisch. Stel je voor: je ouders hebben een hartapparaat. Je kind heeft astma en heeft een nebulisator nodig. Je huis is niet goed geïsoleerd. En dan: geen verwarming. Geen warm water. Geen telefoon. Geen internet. Wat doe je dan?De campagne wil niet bang maken. Ze wil voorbereiden. En daarom is het boekje niet alleen in het Nederlands, maar ook in 15 andere talen beschikbaar vanaf 25 november. Want in Deventer woont iedere tiende inwoner een andere taal dan Nederlands. Ze moeten ook weten wat ze moeten doen.
Wat komt er nu?
De volgende maand wordt de respons gemeten. De gemeente hoopt dat minstens 75% van de huishoudens de informatie heeft gelezen — een ambitie die gebaseerd is op de succesvolle campagnes in de regio Salland. Maar het gaat niet om cijfers. Het gaat om bewustzijn. En dat begint met een donkere kamer. Met een zaklamp. Met een radio. Met een beetje rust.De Denk vooruit-campagne is geen tijdelijke actie. Het is een nieuwe norm. Een samenleving die niet meer alleen vertrouwt op techniek, maar ook op zichzelf. En dat is misschien wel het belangrijkste van allemaal.
Frequently Asked Questions
Waarom wordt de verlichting in Deventer uitgeschakeld als onderdeel van de campagne?
De uitgeschakelde verlichting in het Stadhuis en drie historische gebouwen is een symbolische daad om aandacht te trekken voor de kwetsbaarheid van onze infrastructuur. Het is geen storing, maar een demonstratie: wat gebeurt er als de stroom uitvalt? De actie maakt deel uit van de nationale ‘Nederland valt uit’-dag en stimuleert burgers om na te denken over hun eigen voorbereiding.
Wat moet ik in mijn noodpakket zetten?
Het officiële advies van de Rijksoverheid is: een batterijradio, een opgeladen powerbank, een zaklamp met extra batterijen, waxinelichtjes, lucifers in een waterdichte verpakking, minimaal 3 liter drinkwater per persoon, en niet-verdergaande voedselvoorraden zoals blikken. Het is niet nodig om duur te zijn — het gaat om functionele, eenvoudige items die je binnen een uur kunt verzamelen.
Hoe weet ik of mijn buurt voorbereid is op een stroomuitval?
De gemeente Deventer heeft een speciale pagina op www.deventer.nl/denkvooruit waar je lokale contactpersonen, noodpunten en hulpdienstroutes vindt. Bovendien zijn er in elke wijk vrijwilligers die getraind zijn om bij noodsituaties te helpen — je kunt je daarvoor aanmelden via de website.
Is deze campagne ook bedoeld voor ouderen en kwetsbare groepen?
Ja, helemaal. De informatieboekjes zijn beschikbaar in 15 talen, en de gemeente werkt samen met de wijkverpleging en het Rode Kruis om kwetsbare mensen persoonlijk te benaderen. In Deventer zijn er meer dan 1.800 huishoudens met een medische aansluiting op stroom — die krijgen extra begeleiding en een noodcontactkaart.
Waarom is de campagne pas nu gelanceerd?
De dreiging is groter geworden. Na de cyberaanval op het Nederlandse stroomnetwerk in 2023 en de aanval op E.ON in 2024, besloot de Rijksoverheid dat de oude benadering niet meer voldoende was. De campagne volgt op de ‘Weerbaar Nederland’-strategie van 2021, maar is nu concreter, bredere en gericht op het dagelijks leven van burgers.
Kan ik als burger ook iets doen om de campagne te ondersteunen?
Absoluut. Je kunt je aanmelden als vrijwilliger bij de lokale brandweer of het Rode Kruis. Je kunt ook je buurman of buurvrouw helpen met het samenstellen van een noodpakket. En je kunt de informatie delen — in het Nederlands of in een andere taal. Samenwerking is de sleutel. Niet technologie. Niet geld. Maar mensen.
