Op 15 maart 2025 steg JD Vance als eerste zittende vicepresident van de Verenigde Staten op Groenland, waar hij openlijk zei: "Jullie hebben het niet goed gedaan." Het was geen gewone diplomatieke bezoek—het was een politieke verklaring. Vance, 40, stond daar niet als ambtenaar, maar als ideoloog: een voormalige atheïst die nu zijn katholieke geloof gebruikt als vlag voor een fundamentele heroriëntatie van de Amerikaanse rechtse elite. Zijn bezoek was geen toevallige reis, maar een symbolische daad in een grotere beweging: de opkomst van het post-liberale conservatisme—een ideologie die de staat niet als vijand ziet, maar als instrument om gezinnen, werk en cultuur te beschermen.
Hoe een atheïst werd tot de spreekbuis van het katholieke conservatisme
James David Vance groeide op in een omgeving waar religie geen rol speelde. JD Vance, geboren op 2 april 1984 in Middletown, Ohio, beschreef in een artikel uit 2020 voor The Lamp Catholic hoe hij als student aan de Ohio State University en Yale Law School dacht: "Dumb people were Christians, smart ones atheists." Tijdens die jaren was hij overtuigd dat geloof een teken van onwetendheid was. Dat veranderde in 2011, toen hij Peter Thiel ontmoette—de rijke tech-ondernemer, co-founder van PayPal en bewonderaar van de Franse filosoof René Girard. Thiel, die zichzelf een "heterodox Christian" noemt, werd niet alleen zijn financiële mentor, maar ook zijn intellectuele gids. Thiel financierde Vance’s verkiezingscampagne voor de Senaat in Ohio en bood hem een baan bij Mithril Capital, waar Vance vanaf 2016 werkte.
De wending kwam pas echt op gang toen Vance, op 34-jarige leeftijd, zichzelf bekeerde tot het katholicisme. Niet als een terugval naar traditie, maar als een bewuste keuze: een poging om de moraal en structuur terug te brengen in een samenleving die, volgens hem, was verloren gegaan in individualisme en marktwereld. In zijn artikel schreef hij: "We weren’t a majestic people, so we weren’t interested in majestic deities." Nu, als vicepresident, draagt hij zijn geloof als een standaard—net zoals JFK in 1960 zijn katholicisme moest verbergen, laat Vance het nu zien als een troef in de culturele oorlog.
De staat als bondgenoot, niet als vijand
Wat Vance onderscheidt van traditionele republikeinen, is zijn afwijzing van het mantra "government is the problem". Volgens Patrick Deneen, hoogleraar aan de Universiteit van Notre Dame, gelooft Vance dat "de staat een kracht voor goed kan zijn—als ze verstandig wordt gebruikt." Dat betekent subsidie voor gezinnen, bescherming van Amerikaanse arbeidsplaatsen, en zelfs een soort "familiebeleid" zoals in Hongarije. Deneen noemt Vance "de meest geschikte erfgenaam van deze verandering in Amerikaans conservatisme", omdat hij de Cold War-angsten van de oude rechtse elite heeft overwonnen. Terwijl oudere republikeinen dachten dat het beste beleid geen beleid was, ziet Vance een actieve rol voor de overheid in het herstellen van sociale banden.
Het is geen toeval dat Vance boeken van Kevin Roberts, voorzitter van de Heritage Foundation, en de verzonnen conspiratietheoreticus Jack Posobiec aanbeveelt. Hij verbindt het katholieke denken met een populistische retoriek die de elite beschuldigt van het uitsluiten van "gewone mensen" uit media, universiteiten en scholen. "Ze gingen te ver," zegt hij. "Ze dachten dat ze alles konden controleren. Maar de mensen kwamen terug. En zij zijn nu aan de macht."
De Groenland-visit: een nieuw imperialisme met katholieke moraal?
De bezoek aan Groenland in maart 2025 was geen diplomatiek gebaar, maar een politieke manifestatie. Vance waarschuwt voor de "inbreuk" van China en Rusland, maar zegt ook: "We kunnen de wensen van de president niet negeren." Dat is een duidelijke hint: de Verenigde Staten willen Groenland kopen. En hij doet het met een morele boodschap: "Denemarken heeft het niet goed gedaan." Het is een ongekende stijl—een vicepresident die een territoriale claim formuleert als een morele plicht. Geen diplomatie, geen tact, maar een openlijke vorm van neo-imperialisme, verpakt in een taal van bescherming en verantwoordelijkheid.
De reactie in Europa was gemengd. Denemarken noemde het "ongepast en ongepast", terwijl Hongarije, waar Vance zijn inspiratie voor familiebeleid haalt, hem stilzwijgend steunde. Het is een nieuw spoor in de Amerikaanse buitenlandse politiek: geen ideologie van vrijheid, maar van bescherming—en welke bescherming? Die van de eigen cultuur, de eigen economie, de eigen religie.
De schaapslachting van Springfield
Maar de kracht van Vance’s ideologie heeft ook een duistere kant. In 2024 werd hij heftig bekritiseerd nadat hij Haitiaanse immigranten in Springfield, Ohio, beschuldigde van criminaliteit en "culturele vervuiling". Politiek analist Ian Ward verwees in Politico naar René Girard, wiens theorie van het "schaapslachtoffer" stelt dat samenlevingen hun conflicten oplossen door een zondebok te vinden. Girard zag dat als een morele misdaad. Vance gebruikt het als een politieke strategie. "De discrepantie is onmiskenbaar," schreef Ward. "Girard waarschuwt voor het vermoorden van de zondebok. Vance verheerlijkt het."
De Our Ohio Renewal Foundation, een non-profit die Vance in 2017 oprichtte, bracht meer dan $63.000 uit op "managementdiensten" voor zijn topadviseur Jai Chabria—meer dan op programma’s tegen verslaving. De organisatie heeft sinds 2019 geen cent meer uitgegeven. De vragen blijven: was dit een echte filantropische inspanning? Of een manier om geld te verplaatsen naar politieke doeleinden?
De toekomst van het post-liberale Amerika
Vance is niet alleen. Patrick Deneen wijst op Marco Rubio, die hij "de huidige minister van Buitenlandse Zaken" noemt (hoewel dat in 2025 niet klopt—Rubio is senator), en zegt dat er een groeiende groep in Congres en de administratie is die zijn visie deelt. Ze willen geen kleinere overheid. Ze willen een andere overheid: een die kinderen stimuleert, werk behoudt, en katholieke waarden verdedigt. Het is geen conservatisme zoals we het kenden. Het is een nieuwe vorm van politiek—gebaseerd op geloof, identiteit en macht.
De 43 miljoen kijkers tijdens het vicepresidentendebat van 2024 waren minder dan de 57 miljoen in 2020. Maar het maakt niet uit. Deze beweging richt zich niet op publieke opinie. Ze bouwen een nieuw systeem. En Vance is haar gezicht.
Veelgestelde vragen
Hoe verschilt JD Vance van traditionele republikeinen?
Traditionele republikeinen geloofden in een kleine overheid en minimale interventie. Vance daarentegen ziet de staat als een middel om gezinnen te steunen, werk te behouden en cultuur te beschermen—zoals in Hongarije. Hij verwerpt het idee dat "de overheid het probleem is" en pleit voor beleid dat bewust maatschappelijke banden versterkt.
Waarom is zijn katholicisme zo belangrijk voor zijn politiek?
Vance gebruikt zijn katholicisme niet als privé-geloof, maar als publieke identiteit. In tegenstelling tot JFK, die zijn geloof moest verbergen, brandstoft Vance zijn katholicisme als een vlag in de culturele oorlog. Het geeft zijn beleid een morele grondslag: gezinnen, levensbescherming, en morele orde zijn geen politieke keuzes, maar goddelijke plichten.
Wat betekent zijn bezoek aan Groenland voor de Amerikaanse buitenlandse politiek?
Het is een symbool van een nieuwe imperialistische houding: Amerika wil territoria niet meer veroveren met legers, maar met diplomatie, economische druk en morele claims. Vance suggereert dat Denemarken "het niet goed heeft gedaan"—een boodschap die deelt met de idee dat Amerika de verantwoordelijke leider is. Het is geen oude kolonialisme, maar een post-liberale vorm van hegemonie.
Is JD Vance een demagoog?
Critici wijzen op zijn gebruik van zondebokken, zoals de Haitiaanse immigranten in Springfield, die hij beschuldigt van criminaliteit zonder bewijs. Dat past bij de theorie van René Girard over het verkeren van maatschappelijke spanningen in een enkel slachtoffer. Hoewel hij niet direct geweld aanmoedigt, maakt hij gebruik van angst als politiek instrument—een kenmerk van demagogie, ook al is hij geïnspireerd door religieuze waarden.
Wat is de rol van Peter Thiel in Vance’s opkomst?
Thiel was de sleutel: hij financierde Vance’s Senaatscampagne, bood hem een baan bij Mithril Capital, en introduceerde hem aan de filosofie van René Girard. Zonder Thiel’s geld en intellectuele steun had Vance waarschijnlijk nooit de politiek bereikt. Ze vormen samen een nieuw type elite: technocraten die zichzelf omvormen tot ideologen.
Zijn er andere politici die dezelfde visie delen?
Ja. Patrick Deneen noemt Marco Rubio als iemand met vergelijkbare instellingen, en er is een groeiende groep in het Congres en de regering die de post-liberale visie ondersteunt. Ze willen geen kleinere overheid, maar een andere: die gericht is op cultuur, gezinnen en economische soevereiniteit. Dit is geen tijdelijke trend—het is een nieuwe richting voor de Amerikaanse rechtse.
